Zabieg rekonstrukcji (przeszczepu) więzadła krzyżowego przedniego (ACL) stawu kolanowego jest drugim etapem leczenia po artroskopii, której celem jest dokładne zdiagnozowanie uszkodzenia, usunięcie blokujących fragmentów zerwanego więzadła oraz leczenie współistniejących urazów. W wybranych przypadkach rekonstrukcja może być przeprowadzana jednoetapowo (bez wykonania wcześniejszej artroskopii).

Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego (ACL) jest bardzo poważnym schorzeniem stawu kolanowego, prowadzącym do zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu tego stawu, co objawia się niestabilnością kolana.
Może ona przejawiać się w różny sposób, ale zawsze doprowadza do obniżenia komfortu życia i niemożności uprawiania większości sportów. Jest także zagrożeniem powstania dodatkowych uszkodzeń, takich jak np. chondromalacja (rozmiękania chrząstki stawowej), pęknięcie łękotek czy nawracające wysięki objawiające się obrzękiem stawu kolanowego.
Nieleczona niestabilność doprowadza w zdecydowanej większości przypadków do zwyrodnienia stawu kolanowego, dlatego też nie należy zwlekać z podjęciem operacyjnego leczenia tego schorzenia (powstające dodatkowe uszkodzenia wpływają w dużym stopniu na ostateczny wynik operacji).

Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego (ACL) jest rozpoznawane przez lekarza ortopedę podczas badania klinicznego,  popartego zebranym wywiadem oraz niekiedy dodatkowo na podstawie badań obrazowych (rezonans magnetyczny, USG), czasami na podstawie przeprowadzonej wcześniej artroskopii kolana.

Więzadło krzyżowe przednie jest najważniejszym, ale nie jedynym stabilizatorem stawu kolanowego i dlatego objawy niestabilności oraz ich nasilenie mogą być różne.
Więzadło to pełni nie tylko funkcję mechanicznego stabilizatora kolana, ale również spełnia ono rolę biologiczną, tj. czucia głębokiego, mówiącego nam o tym, gdzie w danym momencie znajduje się noga, jak jest ułożona. Zabieg rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego ma za zadanie odtworzenie obydwu tych funkcji.

W naszym Szpitalu zabieg rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego wykonywany jest metodą artroskopową zarówno jednopęczkową (dwutunelową), jak i dwupęczkową (czterotunelową). Materiałem używanym do wykonania przeszczepu jest własna tkanka chorego (więzadłowa lub ścięgnista), którą pobiera się poprzez wykonanie niewielkiego cięcia w okolicy operowanego stawu kolanowego. Najczęściej używa się ścięgien mięśni półścięgnistego i smukłego (STG) lub rzadziej niewielkiego odcinka więzadła właściwego rzepki z bloczkami (kawałkami) kostnymi (BTB).

Pobrany przeszczep wprowadza się do wcześniej przygotowanych tuneli w kości piszczelowej oraz kości udowej, a następnie mocuje się (stabilizuje) za pomocą tytanowych lub ewentualnie biowchłanialnych implantów. W zależności od metody operacji są to śruby interferencyjne, śruby poprzeczne, np. „cross-screw”, lub tzw. guziki „endobutton”.

Zabieg operacyjny kończy założenie drenów, mających za zadanie odbarczenie stawu kolanowego po zabiegu. Dreny te usuwa się najczęściej po około 36-48 godzinach po operacji.

W pierwszej dobie po operacji można zacząć chodzić o kulach, nie obciążając nogi operowanej.Po usunięciu drenów można rozpocząc chodzenie o kulach z założonym stabilizatorem i z częściowym obciążaniem nogi operowanej. Równocześnie zaraz po usunięciu drenów rozpoczyna się rehabilitację, w tym ćwiczenia na szynie do ciągłego biernego (bez udziału pacjenta) ruchu (CPM).

Po zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego pacjent jest wypisywany do domu w 2. lub 3. dobie pooperacyjnej. Pierwsza wizyta kontrolna u lekarza ortopedy i zdjęcie szwów odbywa się po czternastu dniach od operacji. Niekiedy podczas tej wizyty konieczne jest wykonanie punkcji (nakłucie kolana w celu usunięcia płynu pooperacyjnego, krwiaka lub wysięku), co nie jest powikłaniem. Podczas tej wizyty lekarz kieruje na rehabilitację.

Następne wizyty kontrolne u lekarza ortopedy odbywają się po upływie miesiąca, następnie dwóch, trzech, sześciu i dziewięciu miesięcy od operacji.

Krytyczny okres dla przeszczepu, kiedy jest on najsłabszy, to 6.-10. tydzień po zabiegu, dlatego przez pierwsze trzy miesiące od zabiegu konieczne jest noszenie odpowiedniej ortezy (specjalnego stabilizatora stawu kolanowego).

Czas powrotu do normalnej aktywności zawodowej jest zależny od rodzaju wykonywanej pracy i wynosi od około 6 do 12 tygodni.

Powrót do aktywności sportowej w ograniczonym zakresie jest możliwy po upływie 3 miesięcy (bieg po równym terenie bez nagłych zwrotów i zahamowań, zmiany kierunku biegu oraz biegu po okręgu; jazda na rowerze; pływanie za wyjątkiem tzw. „żabki”). Po upływie 9 miesięcy można powrócić do uprawiania gier zespołowych, tenisa, sportów walki, jazdy na nartach i innych sportów wymagających ruchów skrętnych kolana.

Jak po każdym zabiegu, w którym narusza się ciągłość tkanek (cięcie chirurgiczne skóry), możliwa jest infekcja, której ryzyko wynosi poniżej 1%. Niekiedy występują przedłużające się wysięki.

Czasami podczas pobierania tkanek potrzebnych do wykonania przeszczepu dochodzi do uszkodzenia drobnej gałązki nerwowej skóry okolicy podrzepkowej – w takim przypadku występują zaburzenia czucia, które zmniejszają się wyraźnie lub ustępują całkowicie po upływie kilku miesięcy.

Zdarza się także, że przeszczep nie podejmie w pełni swoich funkcji lub został ponownie zerwany – jest to wskazanie do wykonania operacji rewizyjnej, w trakcie której do ponownego wykonania przeszczepu więzadła krzyżowego przedniego używa się ścięgna mięśnia czworogłowego uda.