Termin dyskopatia dotyczy nazwy przepukliny jądra miażdżystego krążka międzykręgowego kręgosłupa. Polega na uwypukleniu jądra miażdżystego, które powoduje ucisk i drażnienie korzeni rdzeniowych, rdzenia kręgowego lub innych struktur kanału kręgowego. Mechanizm drażnienia jest dwojaki. Po pierwsze dolegliwości bólowe powodowane są przez ucisk mechaniczny na receptory bólowe. Drugim elementem mogącym wywoływać bodźce bólowe jest kwaśny odczyn jądra miażdżystego spowodowany ubogą w tlen przemianą materii. Dyskopatie najczęściej obserwujemy w lędźwiowym odcinku kręgosłupa (ponad 60% przypadków) i odcinku szyjnym (ok. 35 % przypadków). Dyskopatia w piersiowym, najdłuższym odcinku kręgosłupa, dotyczy zaledwie 2% przypadków.

Objawy:

Wiodącym objawem dyskopatii jest ból w zajętym odcinku kręgosłupa, z promieniowaniem wzdłuż dróg nerwowych (rwa kulszowa lub udowa w odcinku lędźwiowym, rwa ramienna lub barkowa w odcinku szyjnym kręgosłupa.) W dyskopatii lędźwiowej obserwujemy objawy rozciągowe, czyli nasilanie się dolegliwości bólowych przy naciąganiu uciśniętych przez przepuklinę krążka międzykręgowego nerwów (objaw Lasegue'a, objaw Mackiewicza).

Ponadto mogą pojawić się objawy ubytkowe będące konsekwencją ucisku i niedokrwienia dróg nerwowych:

• zaburzenia czucia powierzchniowego w postaci: drętwienia, mrowienia (w obrębie unerwienia przez uciśnięty nerw rdzeniowy),
• niedowład, czyli osłabienie lub porażenie, czyli całkowite zniesienie siły mięśni, po dłuższym okresie może powodować zanik mięśni (widoczne zmniejszenie obwodu np. uda, goleni),
• osłabienie odruchów ścięgnistych - kolanowy (ucisk na nerw rdzeniowy wychodzący pomiędzy kręgami L4 i L5) - ze ścięgna Achillesa (ucisk na nerw rdzeniowy wychodzący pomiędzy kręgami S1 i S2).

Diagnostyka radiologiczna:

Choroba powoduje charakterystyczne objawy kliniczne, dla których potwierdzenia wykonywane są badania radiologiczne, takie jak:

• RTG kręgosłupa w projekcji przednio-tylnej (AP) i bocznej,
• tomografia komputerowa kręgosłupa,
• rezonans magnetyczny kręgosłupa.

Leczenie:

Większość dolegliwości spowodowanych dyskopatią (ponad 90%) kwalifikuje się do leczenia zachowawczego. W okresie ostrym zalecane jest leżenie w łóżku oraz przyjmowanie leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych oraz zmniejszających napięcie mięśni szkieletowych.

W leczeniu zachowawczym dużą rolę odgrywają metody z zakresu fizjoterapii. Na szczególną uwagę zasługują te spośród nich, które wymagają od pacjentów aktywności w procesie usprawniania, opierają się na działaniu bodźców mechanicznych i oferują pacjentom edukację w zakresie prawidłowych wzorców ruchowych.

W przypadkach, kiedy leczenie zachowawcze, oparte na wymienionych wyżej zasadach, zakończyło się niepowodzeniem, oraz w przypadkach niekwalifikujących się do leczenia zachowawczego (mniej niż 5% pacjentów) proponowana jest interwencja chirurgiczna, najczęściej discectomia, czyli usunięcie części jądra miażdżystego, które uciska korzeń nerwowy lub niekiedy także worek oponowy zawierający rdzeń kręgowy (do poziomu 1. lub 2. kręgu lędźwiowego) lub nerwy rdzeniowe. Współczesna chirurgia kręgosłupa umożliwia przeprowadzenie mniej inwazyjnych postaci tego zabiegu, takich jak: microdiscectomia i microdiscectomia endoskopowa. W przypadkach mało zaawansowanych, gdy nie ma zaburzeń nerwów ruchowych (niedowładów, porażeń), a głównym problemem pacjenta jest ból przewlekły, współczesna chirurgia kręgosłupa posiada szereg minimalnie inwazyjnych procedur operacyjnych, takich jak systemy przezskórnej nukleoplastyki (np. niskotemperaturowej koblacji lub dekompresji laserowej) krążka międzykręgowego. Techniki minimalnie inwazyjne są procedurami nadzwyczaj precyzyjnymi i wymagają dużego doświadczenia operatora.

Wskazaniem do leczenia operacyjnego jest co najmniej sześciotygodniowe utrzymywanie się objawów bólowych lub powstanie neurologicznych objawów ubytkowych: niedowład, deficyt czucia, zniesienie odruchów, zaburzenia czynności zwieraczy. Ponadto manifestowane przez pacjenta objawy muszą być dodatnio skorelowane z wynikami badań obrazowych kręgosłupa (RTG, TK, MRI).

LECZENIE OPERACYJNE Mikrodiscectomia

Mikrochirurgiczna metoda usuwania przepukliny jądra miażdżystego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa jest metodą otwartą operacji kręgosłupa z dostępu tylnego. Wykorzystując tę metodę uzyskujemy pełne odbarczenie struktur nerwowych uciśniętych przez przepuklinę jądra miażdżystego. Stosowany jest zdecydowanie mniej inwazyjny niż w metodzie klasycznej dostęp do kręgosłupa. Od metody klasycznej różni się:

• znacznie mniejszym cięciem skórnym (długość ok. 3 cm), co w istotny sposób wpływa na ostateczny efekt kosmetyczny,
• mniejszą traumatyzacją tkanek przykręgosłupowych (mięśnie są jednostronnie odwarstwiane od kręgosłupa na dystansie ok. 3 cm),
• używanym powiększeniem optycznym, co poprawia widoczność w czasie operacji, zwiększając bezpieczeństwo pacjenta,
• mniejszą utratą krwi nie przekraczającą zazwyczaj 200 ml - skrócenie czasu pobytu pacjenta w szpitalu do 48 godzin,
• zmniejszenie pooperacyjnych dolegliwości bólowych.